Jako kolekcjoner z dwudziestoletnim doswiadczeniem mogę powiedzieć jedno – rynek dowodów osobistych kolekcjonerskich to prawdziwe pole minowe. Oszuści sa wszędzie, a rozróżnienie autentycznego dokumentu od sprytnie wykonanej repliki wymaga naprawdę sporej wiedzy.
Pamiętam jak kilka lat temu prawie wpadłem na bardzo dobrze zrobioną podróbkę. Sprzedawca twierdził, że ma oryginalny dowód osobisty kolekcjonerski z lat 60-tych, a ja niemal zapłaciłem za niego grubo ponad tysiąc złotych. Na szczescie w ostatniej chwili zauważyłem jeden drobiazg…
Podstawowe cechy autentycznego dowodu osobistego kolekcjonerskiego
Żeby nie dać się nabrać, trzeba wiedzieć na co zwracać uwagę. Dowód osobisty kolekcjonerski ma swoje charakterystyczne cechy, które ciężko podrobić:
Papier i jego struktura
Oryginalny dokument ma bardzo specyficzną strukturę papieru. W latach 50-80 używano papieru o określonej gramaturze i składzie. Można to sprawdzić nawet w domu – autentyczny dowód osobisty kolekcjonerski ma charakterystyczny zapach i odczucie w dotyku.
Repliki często wykonywane są na współczesnym papierze, który ma zupełnie inną strukturę. Szczególnie widać to pod światło – oryginalne dokumenty mają charakterystyczne znaki wodne albo specjalne włókna.
Druk i farby
To tu najczęsciej można złapać fałszerzy. Oryginalne dowody drukowano technologią tampodruku lub offsetu, używając specjalnych farb. Dowód osobisty kolekcjonerski ma bardzo specyficzny połysk i intensywność kolorów.
Współczesne repliki robione są często na drukarkach atramentowych czy laserowych. Pod lupą widać różnicę od razu – kropki są nieregularne, kolory blakną inaczej.
Najczęstsze błędy w replikach
Problem z czcionkami
Fałszerze często nie mają dostępu do oryginalnych czcionek używanych w danym okresie. Dowód osobisty kolekcjonerski z lat 70-tych ma zupełnie inną czcionkę niż współczesne dokumenty.
Zdarza się że używają czcionek Arial albo Times New Roman, które w tamtych czasach w ogóle nie istniały. To podstawowy błąd, który od razu demaskuje podróbkę.
Błędne wymiary
Każdy okres ma swoje standardy. Dowód osobisty kolekcjonerski z konkretnej dekady ma ściśle określone wymiary. Repliki często są robione „na oko” i różnią się o kilka milimetrów.
Problemy z pieczęciami
Pieczęcie urzędowe to kolejny trudny element do podrobienia. Autentyczny dowód osobisty kolekcjonerski ma charakterystyczne pieczęcie z odpowiednim naciskiem i głębokością.
Repliki często mają pieczęcie zrobione stempelkami, które można kupić w sklepie papierniczym. Brakuje im tego charakterystycznego, głebokiego nacisku.
Jak weryfikować sprzedawcę
Sprawdzenie historii sprzedaży
Zanim kupisz dowód osobisty kolekcjonerski, dokładnie sprawdź sprzedawcę. Na portalach aukcyjnych można zobaczyć jego historię i opinie.
Podejrzani sprzedawcy często:
- Mają nowe konta bez historii
- Sprzedają tylko „rzadkie” egzemplarze
- Nie chcą pokazać dodatkowych zdjęć
- Unikają bezpośredniego kontaktu
Pytania które warto zadać
Doświadczony kolekcjoner powinien umieć odpowiedzieć na konkretne pytania o dowód osobisty kolekcjonerski:
- Z jakiego okresu pochodzi dokument?
- Jakie sa charakterystyczne cechy dla tego wzoru?
- Skąd ma ten egzemplarz?
- Czy może pokazać dodatkowe zdjęcia w wyższej rozdzielczości?
Narzędzia do weryfikacji
Lupa jubilerska
To podstawowe narzędzie każdego kolekcjonera. Pod lupą widać wszystkie szczegóły druku, które w replikach sa często nieczytelne lub rozmazane.
Dowód osobisty kolekcjonerski pod lupą powinien mieć ostre, wyraźne linie i napisy. Jeśli widzisz pikselizację albo rozmazanie, to prawdopodobnie masz do czynienia z repliką.
Światło UV
Niektóre oryginalne dokumenty mają elementy widoczne dopiero pod światłem ultrafioletowym. To dodatkowy sposób weryfikacji, choć nie wszystkie dowody osobiste kolekcjonerskie mają takie zabezpieczenia.
Aplikacje mobilne
Istnieją specjalne aplikacje które pomagają w weryfikacji dokumentów. Mogą analizować strukturę papieru, kolory i inne cechy charakterystyczne.
Typowe miejsca sprzedaży i ich ryzyko
Portale aukcyjne
Allegro, czy inne portale to popularne miejsce sprzedaży. Tutaj ryzyko jest średnie – można sprawdzić sprzedawcę, ale trudno zobaczyć fizycznie dowód osobisty kolekcjonerski przed zakupem.
Giełdy kolekcjonerskie
To najbezpieczniejsze miejsce. Można obejrzeć dokument na żywo, porozmawiać ze sprzedawcą, zadać pytania. Większość poważnych kolekcjonerów sprzedaje właśnie na giełdach.
Grupy na Facebooku
Tutaj trzeba być bardzo ostrożnym. Dużo oszustów działa przez grupy społecznościowe. Dowód osobisty kolekcjonerski kupowany przez social media to zawsze ryzyko.
Ceny jako wskaźnik autentyczności
Ceny za niskie
Jeśli dowód osobisty kolekcjonerski jest oferowany w cenie znacznie niższej od rynkowej, to czerwona lampka powinna się zapalić. Rzadkie egzemplarze nie są tanie.
Ceny za wysokie
Czasem oszuści specjalnie zawyżają ceny, licząc na to że wysoka cena przekona o autentyczności. To też podejrzane.
Dokumentacja i certyfikaty
Certyfikaty autentyczności
Poważni dealerzy często wystawiają certyfikaty. To dodatkowa gwarancja, że dowód osobisty kolekcjonerski jest autentyczny.
Dokumentacja pochodzenia
Najlepsze egzemplarze mają udokumentowane pochodzenie. Sprzedawca powinien wiedzieć skąd ma dany dokument i móc to udowodnić.
Kupowanie dowodów osobistych kolekcjonerskich wymaga czujności i wiedzy. Oszuści są coraz sprytniejszi, ale autentyczne dokumenty mają cechy których nie da się podrobić.
Moja rada? Zacznij od tanszych egzemplarzy, naucz się rozpoznawać cechy autentycznych dokumentów. Z czasem nabędziesz doświadczenia i będziesz mógł bezpiecznie kupować droższe dowody osobiste kolekcjonerskie.
Pamiętaj – lepiej przepuścić podejrzaną okazję niż dać się nabrać na replikę. Rynek kolekcjonerski jest cierpliwy, a dobre egzemplarze się pojawiają.